Gelecek kuşaklara zehirli koliler

CÉDRIC GOUVERNEUR / Gazeteci

Metal asansör, saniyede iki metre hızla toprağın derinliklerine doğru hareket ediyor. Altı dakika sonra, yerin 490 metre altında bulunan Radyoaktif Atık Yönetimi Ulusal Ajansı’nın (ANDRA) laboratuvarına varıyoruz. ANDRA’nın bize eşlik eden iletişimden sorumlu görevlisi Audrey Guillemenet, laboratuvarın “su seviyesinin 130 metre altında” olduğunu belirtiyor. ANDRA, baretli işçilerin ve inşaat makinelerinin çalıştığı kilometrelerce genişlikteki bu yarı-silindirik galerileri depolama amaçlı değil, tartışmalı Jeolojik Depolama Merkezi’nin (Cigéo) karşılaşabileceği riskleri araştırmak için kullanıyor. “Tabii bu depolama merkezi gün yüzünü görürse…” diye belirtiyor kamuya bağlı ANDRA yetkilileri. Görevlilerin bu kelimeleri dikkatle seçiyor olmaları gittikçe resmi bir hal alıyor: 1990’lardan beri tasarlanan ve 2006’da bir yasayla onaylanan Cigéo projesi, geçen Kasım ayında “kamu faydası bulunan proje” kapsamına alındı.

ANDRA, bu yıl içinde Cigéo projesinin yapımı için Fransa Nükleer Güvenlik Ajansı’na (ASN) başvuruda bulunacak, ASN de başvuru hakkındaki kararını üç ila beş yıl arasında açıklayacak. Daha önce Cigéo projesinin teknik boyutları hakkında birtakım endişeler dile getiren ASN, derin jeolojik bertarafı nükleer atıklar konusundaki en iyi çözüm olarak görüyor. Projenin hayata geçmesi için onayı gerekli olan Avrupa Birliği Komisyonu (1), 2 Şubat’taki açıklamasında, “nükleer ve çevresel güvenlik gerekliliklerini yerine getirdiği sürece” nükleer aktivitenin AB karbon-nötr iklim hedefleri ile uyumlu olduğunu resmen dile getirmişti (2). ANDRA’yı ziyaret ettiğimiz 27 Ocak gününde, İsveç’te çevreci vekillerin koalisyondan ayrılması sonucu, sosyal-demokrat hükümetin nükleer atıkların bir kısmını granite gömme kararı aldığını duyan ANDRA yetkilileri, karardan duydukları memnuniyeti bizden gizlemedi. Finlandiya hükümeti de geçen Kasım ayında aynı kararı vermişti.