Hint Okyanusu’nda büyük yağma

IAN URBINA

Gazeteci ve denizler konusuna yoğunlaşmış bir araştırma platformu olan The Outlaw Ocean Project’in kurucusu, www.theoutlawocean.com. Austin Brush, Joe Galvin Maya Martin ve Susan Ryan da bu makaleye katkıda bulunmuştur.

Adını neredeyse hiç kimse bilmez ama gezegenimizin hayatta kalması için en önemli yerlerden biridir. Hint Okyanusu’nda, Mauritius ve Seyşeller arasında, kıyılardan yaklaşık 300 kilometre uzaklıkta bulunan Saya de Malha Sığlığı, İsviçre büyüklüğünde bir alanı kaplayan dünyanın en büyük deniz çayırı yataklarından birine ev sahipliği yapar. Bazen “görünmez ada” olarak adlandırılır çünkü suyun derinliğinin yer yer sadece on metreye düştüğü geniş bir platonun parçasıdır.

“Örgü etek” anlamına gelen ismini beş asırdan daha uzun bir süre önce buraya gelen ve suyun altında salınan çayırlardan esinlenen Portekizli denizcilerden almış. Ticaret gemileri ve kaşifler, derinliğin öngörülemez şekilde değiştiği ve bir zamanlar haritalarda “Hic sunt dracones – Burada ejderhalar bulunur” diye işaretlenen bu bölgeden uzunca bir süre uzak durmuş. Bugün ise burada tamamen farklı türde yaratıklar ve gemiler görülüyor: Köpek balığı avcıları, izinsiz avlanan balıkçılar, trol tekneleri, maden arama gemileri, lüks yatlar ve hatta denizlere yerleşme hayali kuran özgürlükçüler için inşa edilmiş yüzen şehirler…

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 2012 yılında Saya de Malha Sığlığı’nın “olağanüstü evrensel değeri” nedeniyle Dünya Deniz Mirası Listesi’ne dahil edilmeye uygun olduğuna karar verdi. Gerçekten de bize sağladığı ekolojik hizmetler muazzamdır. Okyanusların akciğeri olarak kabul edilen bu bölge, dünyanın en büyük karbon yutaklarından biri. Deniz çayırları, fotosentez yoluyla emdikleri karbondioksiti tıpkı karadaki ağaçlar gibi toprakta ve köklerinde depoluyor ancak bunu ağaçlara göre 35 kat daha hızlı yapıyor. Tek başına okyanuslardaki karbonun beşte birini yakalayan deniz çayırları, mercan resiflerini tehdit eden ve kıyı erozyonunu hızlandıran deniz asitlenmesiyle mücadelede kritik bir rol oynuyor.