Gazze’nin yarını nasıl şekillenecek?

GILBERT ACHCAR

Tarih 7 Ekim 2023. Hamas’ın silahlı kanadı, Gazze Şeridi’ni çepeçevre saran telleri aşarak şimdiye kadarki en ses getiren operasyonunu düzenledi. İsrail ordusunun ilk kez 2006’da Lübnan’da caydırıcı bir strateji olarak kullandığı “orantısız güç”, Filistinlilerin yerleşim yerine misillemelerin başlamasından yaklaşık sekiz ay sonra yeni bir boyut kazandı. Bu strateji daha çok Arapçada “banliyö” anlamına gelen ve 2006’da İsrail bombardımanıyla tahrip edilen Lübnan Hizbullahı’nın güçlü olduğu Beyrut’un güney banliyölerinin ortak adı olan “Dahiya doktrini” olarak biliniyor. Bu terim, 11 Ekim 2023’te kurulan savaş kabinesinin üyesi olan ve 2015 – 2019 yılları arasında İsrail Silahlı Kuvvetleri’nin başkomutanlığını yapmadan önce Kuzey Bölge Komutanlığı görevinde bulunan General Gadi Eizenkot tarafından 2008 yılında kamuoyuna duyuruldu. Yedek Albay Gabi Siboni ise bu terimi şu sözlerle tanımladı: “İsrail ordusu düşmanın yarattığı tehdide karşı orantısız güçle, bir an önce ve kararlı bir şekilde harekete geçmeli; uzun sürecek ve maliyetli olacak yeniden inşa sürecini gerektirecek ölçüde hasar ve ceza vermelidir.” (1)

İsrail’in Gazze’ye devam eden saldırıları göz önüne alındığında “orantısız” kelimesi az kalıyor. BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi’ne (OCHA) göre, Hamas’ın 2007’de Gazze’nin kontrolünü ele geçirmesinden 7 Ekim 2023’e kadarki süreçte İsrail ile Gazze arasında yaşanan çatışmalarda 326 İsrailliye karşı 6 bin 898 Filistinli yaşamını yitirdi. Yani her bir İsrailliye karşı 21’den fazla Filistinli hayatını kaybetti. (2) İsrailli kaynaklara göre Hamas öncülüğünde düzenlenen operasyonda 767’si sivil, 376’sı asker ve güvenlik güçlerine mensup olmak üzere bin 143 kişi öldü. Aynı kaynaklara göre çatışma alanında öldürülen bin 600’den fazla Filistinli savaşçının yanı sıra Filistinli sağlık kuruluşlarının saydığı ve sayıları sürekli artan ölülere hâlâ enkaz altında olanlar da eklenirse (Birleşmiş Milletler’e göre sayıları 10 binden fazla), Gazze’de de hayatını kaybeden Filistinlilerin sayısı, 7 Ekim’de ölen İsraillilerin sayısından 45 kat fazla.